Krasiński Kazimierz h. Ślepowron (1725–1802), oboźny w. kor., poseł na sejmy, marszałek sejmowy i trybunalski. Był synem Antoniego (1693–1762), kasztelana zakroczymskiego, oraz Barbary Zielińskiej, chorążanki dobrzyńskiej. Po ojcu odziedziczył Zegrze, Wolę Zgierską i Izbice nad Bugiem oraz część klucza krasnosielskiego w ziemi ciechanowskiej. Od stryja biskupa lorymeńskiego Jana Chryzostoma (zob.) otrzymał dalszą część Krasnosielec oraz tzw. klucz płodownicki nad Omulewem w ziemi ciechanowskiej. Od teścia, Feliksa Potockiego, dostał Radziejowice i Wolę Pękoszewską w Rawskiem oraz 100 000 fl., a za konsensem królewskim starostwo krasnostawskie. Był ponadto starostą nowomiejskim i przasnyskim. Z funduszów jezuickich otrzymał Niemienice i Zastawne ze starostwa krasnostawskiego oraz 21 000 fl. W różnym czasie nabył, głównie na Mazowszu, wiele mniejszych i większych majątków i stał się jednym z najbogatszych członków silnie rozrodzonego rodu. W r. 1766 odstąpił Rzpltej oficynę pałacu Krasińskich w Warszawie.
Zapewne dzięki protekcji stryja Jana Chryzostoma przebywał w młodych latach na dworze Ludwika XV, uczył się następnie w szkole kadeckiej w Lunewillu, a w r. 1747 został szambelanem Stanisława Leszczyńskiego. Po powrocie do kraju był w r. 1748 z woj. płockiego posłem na sejm warszawski, na którym poparł wystąpienia reformatorskie Pawła Karwowskiego. Wchodził wówczas do komisji dla przeprowadzenia kalkulacji skarbu po zmarłym podskarbim w. kor. J. A. Czapskim. Dn. 6 XII 1756 r. został pułkownikiem wojsk kor., a następnie, w nie ustalonym bliżej czasie generał-lejtnantem. W r. 1758 jako stronnik dworski posłował na sejm z ziemi ciechanowskiej. Dn. 20 III 1763 r. został oboźnym w. kor. i na urzędzie tym pozostawał do upadku Rzpltej. T. r. otrzymał Order Orła Białego. W czasie bezkrólewia był jednym z aktywniejszych członków stronnictwa saskiego i opowiadał się za ks. Karolem, potem za ks. Ksawerym, a wreszcie za Janem Klemensem Branickim. Po wyborze Stanisława Poniatowskiego podpisał jednak jego elekcję z ziemią różańską i chełmską.
Do konfederacji barskiej nie należał, ale pozostawał w ścisłym kontakcie ze swym kuzynem Adamem Krasińskim (zob.), którego wspierał finansowo, a od jesieni 1770 r.. po nawiązaniu stałej korespondencji, miał informować go o wydarzeniach warszawskich. Na jego też pomoc liczyli A. Krasiński i K. F. Dumouriez, projektując zaciąg Kurpiów do szeregów konfederackich. Pod koniec r. 1772 i przez r. n. gościł u siebie w Zegrzu uwolnionego z aresztu rosyjskiego A. Krasińskiego. Z ramienia sejmu rozbiorowego 1773–5 r. wszedł do Komisji Emfiteutycznej Kor. W r. 1778, zgodnie z życzeniem króla, był marszałkiem Trybunału Kor. W r. 1781 bez powodzenia zabiegał o stanowisko wojewody mazowieckiego, a w r. n. jako poseł ziemi drohickiej został marszałkiem sejmu (30 IX – 9 XI 1782). O pozyskanie względów K-ego starali się, jeszcze przed otwarciem izby poselskiej, papież Pius VI i nuncjusz J. A. Archetti. Stanisław August, zapewniwszy sobie zdecydowaną większość w sejmie, wysunął na marszałka lojalnego K-ego. Hamował on i łagodził, z dużym zresztą taktem, burzliwe wystąpienia opozycji. Obrady, które początkowo toczyły się zwykłym trybem, od 19 sesji zmącone zostały ostrymi atakami tzw. «partii galicyjskiej» na króla i Radę Nieustającą, a w obronie rzekomo pokrzywdzonego chorego na umyśle biskupa Kajetana Sołtyka. Sejm, mimo wysiłków K-ego, spełzł na niczym. W r. 1783 K. ponownie został marszałkiem Trybunału Kor. Jako marszałek starej laski otwierał K. w r. n. sejm grodzieński, na którym był również posłem z ziemi drohickiej. W r. 1788 wszedł w skład Komisji Wojskowej Obojga Narodów. Był zwolennikiem Konstytucji 3 maja. Wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej, którą wspomagał finansowo (13 V 1794 ofiara 1 080 złp.). Dn. 22 IV 1794 r. Rada Zastępcza Tymczasowa mianowała go członkiem Sądu Kryminalnego Ks. Mazowieckiego.
Po upadku powstania schronił się K. do Zamościa, a następnie w dobrach galicyjskich Adama Krasińskiego. Wówczas już niewątpliwie zetknął się z organizacjami niepodległościowymi w Galicji, a w l. 1795–7 w jego pałacu warszawskim (w miejscu późniejszego gmachu Tow. Kredytowego Ziemskiego) odbywały się konspiracyjne zebrania miejskiego klubu patriotycznego. Mimo że był podejrzewany i śledzony przez władze pruskie, otrzymał w r. 1798 od Fryderyka Wilhelma III tytuł hrabiowski, jednak go nie przyjął. K. chciał uchodzić za mecenasa sztuki i literatury, finansował druk kilku książek i wypłacał honoraria tłumaczom obcych autorów (np. w l. 1784–5 dzięki jego staraniom ukazało się 6-tomowe dzieło de Beaumont, „Amerykanki albo dowód religii chrześcijańskiej przez światło przyrodzone”, tłumaczone przez Karola Surowieckiego). W Krasnosielcu ufundował kościół murowany (1798), ozdobiwszy go m. in. trzema obrazami F. Smuglewicza. Pozostawił wielkie archiwum rodzinne, nad którym pieczę sprawował etatowy archiwista. W kręgach rodzinnych uchodził za «patriarchę» i najbardziej «czczoną głowę rodu». Zmarł 25 IX 1802 r. w Zegrzu i tam został pochowany w podziemiach miejscowego kościoła.
K. był trzykrotnie żonaty, najpierw z Eustachią Potocką (1738–64), kasztelanką słońska, zaślubioną w r. 1756, następnie z jej siostrą Elżbietą (zm. po 1776), wdową po Michale Rudzińskim, woj. mazowieckim, oraz zaślubioną w r. 1782 Anną z Ossolińskich (1749–1843), miecznikówną litewską, rozwiedzioną z Józefem Ossolińskim, woj. podlaskim. Z ostatniej żony pozostawił syna Józefa Wawrzyńca (zob.) i córkę Elżbietę Jaraczewską (zob.).
Podobizna kolorowa na tablicy marmurowej, ufundowanej przez żonę Annę, znajdowała się najpierw w kościele w Zegrzu, a obecnie w Woli Kiełpińskiej w paraf, zgierskiej; – Estreicher; Finkel, Bibliografia; Enc. Org., XV 966, 974–7; Enc. Wojsk.; W. Enc Ilustr.; Słow. Geogr., IV 638; Boniecki; Uruski; Żychliński, XII; – Bartoszewicz J., Kronika pałacu Krasińskich w Warszawie, w: Dzieła, Kr. 1880 VIII; Falkowski J., Obrazy z życia kilku ostatnich pokoleń w Polsce, P. 1877 I; Konopczyński, Konfederacja barska; tenże, Polska w dobie wojny siedmioletniej, W. 1909–11 I–II; Korzon, Wewnętrzne dzieje; Kotowa I., Wstęp, w: K. Tańska, Dziennik F. Krasińskiej, Kr. 1929 s. XL–XLI; Kukiel M., Próby powstańcze po trzecim rozbiorze, 1795–1797, Kr.–W. 1912; Lewinówna Z., Prawdziwe dzieje F. Krasińskiej, w: K. z Tańskich Hoffmanowa, Dziennik F. Krasińskiej, W. 1961 s. 213–4; Rudnicki K., Biskup Kajetan Sołtyk, Kr.–W. 1906; Smoleński W., Przewrót umysłowy w Polsce w. XVIII, W. 1923; – Akty powstania Kościuszki; Diariusz sejmu… 1780, Wyd. S. Badeni, W. s. 443, 447; Diariusz sejmu… 1782, Wyd. P. Kiciński, W. 1782; Diariusz sejmu… 1784, Wyd. M. Tukalski Nielubowicz, W. 1785 s. 7–11, 31, 404; Diariusze sejmowe z wieku XVIII, W. 1911–37 I, III; Drzewiecki J., Pamiętniki, Wyd. S. Pawlicki, Kr. 1891 s. 50; Elektorów poczet, Wyd. O. Pietruski, Lw. 1845; Księgi Referendarii Koronnej z drugiej połowy XVIII w., Wyd. A. Keckowa, W. Pałucki, W. 1955–7 I–II; Lipski J., Noty generała brygady wielkopolskiej kawalerii narodowej z lat 1775–1778, Drezno 1871 s. 73; Listy Katarzyny z Potockich Kossakowskiej 1754–1800, Wyd. K. Waliszewski, P. 1883; Papiestwo wobec sprawy polskiej w latach 1772–1864, Wyd. O. Beiersdorf, Wr. 1960; Płata wojska i chleb zasłużonych 1771, s. 24, 55; Series inclytae palestrae Tribunalis Regni Petricoviensis, [B. m. i r.]; Vol. leg., VII 119, 127, 136, 196, VIII 87, 147–8, 185, 220, IX 5, X; Warszawski teatr Sułkowskich, Wyd. M. Rulikowski i B. Król, Wr. 1957; – B. Czart.: rkp. 669, 728, 944 s. 429, 1192; B. Jag.: Korespondencja K-ego zebrana z archiwów krajowych i zagranicznych przez W. Konopczyńskiego; B. Krasińskich w W.: Arch. rodzinne Krasińskich spalone przez Niemców; – Informacje księdza Romana Słupeckiego z Woli Kiełpińskiej.
Wacław Szczygielski